Od 1 października 2017 r. wiek emerytalny będzie obniżony do 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Informację o możliwości skorzystania z zapisów nowej ustawy jak i wniosek o ustalenie kapitału początkowego został przesłany za pośrednictwem poczty korporacyjnej do pracowników Orlenu. Informację przygotowało Biuro Obsługi Pracowników wraz ZUS.

Pracownicy wiedzą zatem, że jeśli wyrażą taką wolę mogą skorzystać z możliwości wcześniejszego niż dotychczas przejścia na emeryturę, informacja nie wspomina jednak co  się dzieje, jeśli pracownicy nie skorzystają z takiej możliwości i jak wygląda w aspekcie nowej ustawy tzw. ochrona przedemerytalna pracowników.

Może to i dobrze, że BOP nie informuje o wszystkich zmianach i skutkach wejścia w życie nowej ustawy, bo możemy i chcemy wypełnić tą lukę informacjami w naszym Biuletynie.

Tak na marginesie jeszcze jedna uwaga, informacja jest niepełna, ale z tym sobie za chwilę poradzimy, jednak z niezrozumiałych dla nas przyczyn została przesłana tylko do pracowników Orlenu – czyżby pracownicy Spółek nie byli objęci mocą nowej ustawy? – to pytanie kieruję do osób, które podjęły decyzję o takim rozdzielniku informacji.

Wracając do tematu – kwestia ochrony przedemerytalnej pozostaje w Kodeksie pracy bez zmian. Zgodnie z zapisami art. 39 pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku.

Ochrona obejmuje rozwiązanie umowy o pracę przez pracodawcę za wypowiedzeniem.

Nie obejmuje natomiast innych sposobów rozwiązania umowy o pracę, takich jak:

porozumienie stron  (bardzo na to uważajcie), upływ czasu na jaki umowa została zawarta, czy tzw. zwolnienie dyscyplinarne.

Pracodawca może także wypowiedzieć pracownikowi chronionemu stosunek pracy w razie uzyskania przez niego renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy albo w przypadku ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy.

Powyższy zakaz obejmuje również możliwość wypowiedzenia przez pracodawcę warunków pracy i płacy pracownikom chronionym.

Takie wypowiedzenie jest jednak dopuszczalne podczas zwolnień grupowych.

W związku z obniżeniem wieku emerytalnego, automatycznie obniży się również wiek pracowników, w którym wchodzą oni w okres ochrony przedemerytalnej i wyniesie: 56 lat dla kobiet i 61 lat dla mężczyzn.

Wspomniana ustawa zawiera bardzo ważne przepisy przejściowe dotyczące okresu ochronnego, umożliwiające dwóm grupom pracowników korzystanie z ochrony, także przez jakiś czas po osiągnięciu przez nich obniżonego wieku emerytalnego. W niektórych przypadkach ten czas może wynieść nawet ponad dwa lata. Zabieg taki gwarantuje czteroletni okres ochronny wszystkim pracownikom.

Pracowników w okresie obowiązywania przepisów przejściowych można podzielić na grupy. Pierwsza z grup to pracownicy, którzy 1 października 2017 r. będą już korzystać z ochrony przedemerytalnej ale jej czas po obniżeniu wieku emerytalnego byłby krótszy niż 4 lata. Będą oni chronieni jednak aż do osiągnięcia wieku, w którym przeszliby na emeryturę na mocy dotychczasowych przepisów.

Przykład – pracownik w myśl obowiązujących jeszcze do końca września przepisów ma prawo do odejścia na emeryturę w 2020 roku kiedy skończy 67 lat. Jego czteroletnia ochrona przed

zwolnieniem rozpoczęła się już zatem w 2016r. po ukończeniu 63 lat (cztery lata przed emeryturą) Po wejściu w życie nowej ustawy, 1 października pracownik będzie miał 64 lata, teoretycznie więc powinien być tylko przez rok chroniony (do ukończenia 65 lat, kiedy w myśl nowej ustawy będzie  mógł przejść na emeryturę). Jednak z powodu praw nabytych pracownik w momencie obniżania wieku emerytalnego jest objęty ochroną do 67 roku życia i  prawa te zachowa. Pracodawca nie będzie mógł go zwolnić do 67 lat.

Podobnie Pani, która ma w tej chwili 59 lat (ur. w listopadzie 1958 r.) obejmuje ją okres ochronny, aż do osiągnięcia przedłużonego wieku emerytalnego – do ukończenia 62 lat (wyliczenie z obowiązującej ustawy).

Kolejna grupa to pracownicy, którzy 1 października 2017 r. nie będą  jeszcze korzystać z ochrony przedemerytalnej na mocy dotychczasowych przepisów, natomiast do obniżonego wieku emerytalnego po wejściu w życie ustawy zostanie im mniej niż 4 lata, a w związku z tym ich okres ochrony byłby krótszy. Pracownicy z tej grupy będą chronieni przez okres 4 lat od wejścia w życie ustawy, tj. do 30 września 2021 r. bez względu na osiągnięcie w między czasie wieku emerytalnego.

Trzecia grupa  najmłodszych w tej chwili pracowników po 1 października 2017 r. będzie objęta ochroną już wprost wynikającą z Kodeksu pracy – czyli cztery lata przed emeryturą.

W najbliższych latach będziemy więc mieć sytuację, że dużej grupy pracowników nie będzie można zwolnić, pomimo że osiągną wiek emerytalny według przepisów nowej ustawy obowiązującej od października br.

Przywilej ten będą mieć kobiety urodzone między 2 lipca 1956 r. a 1 października 1961 r. oraz mężczyźni urodzeni między 2 lipca 1951 r. a 1 października 1956 r.

Pamiętajmy, że aby liczyć na okres ochronny, trzeba być zatrudnionym na umowę o pracę, wymiar etatu nie ma znaczenia. Ważne  jest, aby była to umowa na czas nieokreślony. W przypadku zatrudnionych na czas określony, pracę kończymy z końcem okresu wynikającego z umowy, a przepisy o okresie ochronnym w tym przypadku nie obowiązują.

            Kolejna ważna informacja dotyczy wypowiedzenia umowy o pracę.

Jeśli pracodawca nawet dzień przed objęciem okresem ochronnym wręczy nam wypowiedzenie, które kończy się już w okresie ochronnym, musimy niestety pożegnać się z pracą po upływie okresu wypowiedzenia.

             Podobnie jest ze wspomnianym już wcześniej często używanym przez pracodawców (bardzo dla nich wygodnym i bezpiecznym) porozumieniem stron.

Jeśli pracownik podpisze takie porozumienie stron przed objęciem go okresem ochronnym, a data rozwiązania umowy o pracę wynikająca z porozumienia będzie już w okresie ochronnym, to nie możemy już zmienić decyzji i liczyć na skorzystanie z całego okres ochronnego. Umowa i tak  skończy się z okres zapisanym w porozumieniu.

Jakoś łatwo nam wyobrazić sobie przypadki, gdzie pracodawcy będą chcieli skorzystać z „dobrodziejstwa” porozumienia stron.

To tyle informacji dla pracowników, związanej z wejściem w życie nowej ustawy obniżającej wiek emerytalny. Mamy nadzieję, że choć trochę się one przydadzą. 

Jeśli byłyby jeszcze jakiś pytania jak zawsze proszę o kontakt z biurem Związku.

Opracował:

Mariusz Konopiński